PAARDEN   

Dit is wat iedereen bij paardencoaching mij vraagt. Ze willen graag begrijpen hoe dat werkt dat die paarden ons spiegelen. Hoe komt het dat ze op ons reageren en ons kunnen “lezen”. Het duurt vaak niet lang voordat de vergelijking met de paardenfluisteraar gemaakt wordt. Ik kan je in ieder geval zeggen dat er niet gefluisterd wordt.

Als je een hond hebt, dan herken je waarschijnlijk wel dat je hond jouw stemming feilloos aanvoelt. En dat hij anders reageert als je blij, verdrietig of boos bent. Dat is bij paarden niet anders. Alleen wonen we daar meestal niet mee samen in een huis.

Dit is mijn antwoord wat er gebeurd als je bij mij de bak met paarden binnen stapt. Als paardencoach maak ik gebruik van 2 principes van het paard: het zijn kuddedieren en het zijn vluchtdieren.

ONDERDEEL VAN DE KUDDE

Op het moment dat wij ons bij de paarden voegen maken we onderdeel uit van de kudde. Die kudde kan bestaan uit 1 paard en 2 mensen of een kudde van 10 paarden en een hele groep mensen en alles er tussenin.

Ik werk graag in een kudde paarden omdat je zo van meerdere paarden een spiegel krijgt en dus ook extra informatie. Daarnaast kan het met systemisch werk een groot voordeel zijn dat er meerdere paarden beschikbaar zijn. En voor het welzijn van het paard is het ook prettig om in een kudde te zijn.

Paarden zich het veiligste in een kudde. Dat is biologisch zo bepaald omdat je met z’n allen nu eenmaal een betere kans op overleven hebt. Binnen een kudde zijn de rollen duidelijk verdeeld, weet iedereen waar hij aan toe is en ben je met z’n allen veel sterker en veiliger dan alleen.

Een paard zal altijd gericht zijn op de andere kuddeleden. Dat is zelfs zo sterk dat het belang van een kudde vóór het belang van het individu gaat. Het is essentieel dat ieder lid van de kudde zich zo optimaal mogelijk voelt. Je bent zo sterk als de zwakste schakel. En dat geldt ook wanneer je als kudde moet vluchten en iemand kan niet meekomen. Je kunt met z’n allen maar zo hard rennen als de langzaamste gaat. Of diegene blijft alleen achter. Maar dan is de kudde niet meer compleet. Dit alles zorgt ervoor dat de kuddeleden zich bezig zullen houden om goed voor elkaar te zorgen om zo ook de hele kudde gezond te houden.

Voelt een paard zich niet goed? Dan zal je zien dat de rest van de kudde er omheen gaat staan als bescherming. Het paard krijgt alle ruimte om ziek te zijn, te helen of te rouwen om het verlies van een familielid. De andere paarden geven steun, dragen zorg dat de omgeving veilig is en nemen taken over van dat paard.

Wat paarden niet doen, is emoties wegstoppen omdat het nu even niet goed uitkomt. Er nu geen zin in hebben of geleerd hebben dat dat zwak is. Ze gaan gezamenlijk door die emoties heen, uitten het in plaats van het te verdoven of weg te drukken.

Deze veilige setting creëren ze ook voor ons als wij bij hun in de bak stappen. Ze maken dat we ons onderdeel voelen van de kudde. En daarom is het ook belangrijk dat wij ons zo optimaal mogelijk voelen. Want dan zijn we met ons allen het sterkst om te overleven. Dus zullen ze ook met ons mensen aan de slag gaan. En van die eigenschappen maak ik als paardencoach gebruik van in mijn werk.

VLUCHTDIEREN

Bij gevaar kun je daar als mens of als dier op 3 manieren op reageren: vechten, vluchten of verstarren. Omdat paarden vluchtdieren zijn zullen ze in eerste instantie kiezen om voor gevaar weg te rennen. Ze kunnen zich in korte tijd snel uit de voeten maken als ze ook maar denken dat het weleens verkeerd zou kunnen aflopen. Zelf veulens kunnen binnen een paar uur na de geboorte al staan en met de kudde meelopen en rennen.

Maar om iedere keer uit voorzorg maar heel hard weg te rennen als er een ander dier voorbij wandelt, is ook geen slimme tactiek. Dat kost ontzettend veel energie. En die kan je beter bewaren voor als het echt nodig is. Daar hebben paarden in die miljoenen jaren evolutie wat anders op bedacht. Ze hebben geleerd om die ander heel goed in te kunnen schatten.

Ik zie het voor me dat er in het hoofd van een paard zich de volgende dialoog plaatsvindt:
“Ik zie in de verte een leeuw aan komen lopen. Hmmm, eens even kijken welke kant hij op gaat. Nee hè, richting onze kudde. Zal ik de anderen waarschuwen dat het tijd wordt om vast weg te gaan? Maar we hebben hier eindelijk een goede plek gevonden om te eten. Iedereen is moe van het lopen en we hebben honger. Eens even kijken wat die leeuw van plan is. Staan we op het menu? Ah ik zie het al, hij geeft geen signaal af dat hij hongerig is en hij zal wel op weg zijn naar de waterpoel wat verderop. We kunnen dus gewoon blijven, maar ik zal hem voorlopig in de gaten blijven houden.”

Dat leren lezen van die signalen is waar paarden meesters in geworden zijn. Ze reageren niet echt op wat je zegt. Dat verstaan ze toch niet. Maar ze reageren des te meer op wat je vertelt met je lijf. Wat je voelt, bewust en onbewust. Hoe ze dat precies doen weten we nog niet helemaal. Maar dat ze ons, net als die leeuw, feilloos kunnen lezen dat merken we iedere dag. Precies zoals iemand laatst opmerkte: “Ik kan echt niks verbergen voor die paarden.”.

Wat we wel weten is dat paarden ons kunnen lezen op verschillende manieren. Ze reageren op onze gezichtsuitdrukkingen, zelfs op kleine trekjes waar we ons niet bewust van zijn dat we ze maken. Ze voelen onze spierspanning en hartslag. En ze kunnen pijn waarnemen die zich op een bepaalde plek in ons lijf bevindt. Ze maken gebruik van geur om informatie over onze lichamelijke en emotionele gezondheid te krijgen. En al die gevoelens die wij ver weggestopt hebben, die zijn voor paarden prima voelbaar.

Doordat die paarden al deze informatie hebben, reageren ze hier op. Als coach is dat voor mij zaak om te kijken naar het gedrag van het paard en dat te vertalen naar jou toe.

Nu is dat niet altijd 1 op 1 te vertalen als jij bij het paard in de bak staat voor een sessie. Het is niet zo dat als het paard z’n hoofd naar links draait dat dat een directe betekenis heeft over jou. Een paard kan iets doen uit eigen belang, als reactie op de omgeving, uit reactie van een spiegel van mij als coach (want ik sta ook in de buurt en het paard kan ook mij spiegelen). Of wat hij laat in zijn gedrag is een spiegel van jou zien.

En dat is waar mijn vak als coach begint. Om hier duidelijkheid over te krijgen. Zo zuiver mogelijk al het andere te elimineren en de spiegel voor jou over te houden. Zodat jij in de sessie met jouw nieuwe inzichten aan de slag kan.