TOOLS VOOR THUIS   

Omdat hechting in mijn werk als paardencoach veel aan bod komt, ben ik in mijn zwangerschap hier bewust mee bezig geweest. In de theorie is er veel bekend over hechting, maar mijn vraag was vooral: welke praktische dingen kan ik als moeder doen om te zorgen dat mijn baby veilig gehecht raakt. Dus ben ik me hierin gaan verdiepen en vooral veel testen en uitproberen. Op veel factoren heb je geen invloed tijdens een zwangerschap en bevalling. Wat je wél kunt doen zijn een aantal concrete dingen zodat je ervoor zorgt dat je baby veilig gehecht raakt aan jou.

Logisch, iedere ouder wil graag dat zijn baby veilig gehecht raakt. Vanuit ons instinct gaat dat eigenlijk vanzelf. Maar sinds de oertijd, toen we ons instinct nog volgden, is er wel het een en ander veranderd in onze leefomstandigheden met werk, kinderdagverblijf en een veel drukker leeftempo. Gelukkig helpen die zwangerschapshormonen ons nog een handje bij de hechting. Zijn ze toch nog ergens goed voor.

Soms maken de gebeurtenissen tijdens een geboorte of de periode kort daarna, het hechten lastiger. Daar heb je niet altijd invloed op of moeten er keuzes gemaakt worden uit medische noodzaak. Dit was bij ons het geval toen er besloten werd een spoedkeizersnede uit te voeren. Niet wat wij ideaal gezien wensten, maar wel wat er op dat moment nodig was. Voor mij reden te meer om te ontdekken hoe ik die hechting kan ondersteunen. Juist in situaties die niet ideaal zijn.

Ik wil je hiermee een aantal praktische tips geven die je kan toepassen bij je eigen baby. En ik kan niet genoeg benadrukken dat het belangrijk is om geduld met jezelf te hebben. Soms is het moederschap zwaar. Wees lief voor jezelf en weet dat er niks definitief beschadigd raakt als het niet perfect is. Even diep adem te halen en weer opnieuw proberen. Moeder zijn is soms lastig en we doen allemaal ons best om ons kind een goede start voor zijn mentale en fysieke gezondheid mee te geven.

HOE EEN BABY ZICH HECHT

Als ouder wil je graag weten wat je dan kan doen om te zorgen dat je baby zich veilig kan hechten. Om dat te begrijpen wil ik eerst even in het kort toelichten hoe dat ook al weer zit met hechten. Op welke manieren kan een kind zich hechten en hoe doet hij dat precies?

Grofweg kun je hechten indelen in: onveilig en veilig gehecht. Lekker overzichtelijk. Binnen de categorie onveilig gehecht zitten er 3 verschillende stijlen. Die termen worden door elkaar gebruikt. Maar ze horen allemaal bij de categorie onveilig gehecht.

Een baby hecht zich over een langere periode. Hoe jonger er in de hechting iets niet lekker loopt, hoe meer invloed het heeft op je kind. Hoe jonger, hoe kleiner de bandbreedte is wat je kan hebben. Maar wees gerust, je bent niet te laat om de hechting alsnog een handje te helpen of te herstellen. Dat hechten gaat in fases en loopt door tot een leeftijd van zo’n 4-6 jaar.

1. KANGEROEËN: HUID OP HUID CONTACT

Tast is het eerste zintuig wat je baby ontwikkeld in de baarmoeder. Je kunt al contact maken als je baby nog in je buik zit. Dat doe je door bijvoorbeeld je handen op je buik te leggen en te verplaatsen zodat je baby ze kan volgen.

Na de geboorte is het voor de baby belangrijk om deze heftige ervaring van het geboren worden te verwerken. De belangrijkste stap is dan lekker bij z’n moeder te liggen. Waarbij de baby en jij zoveel mogelijk contact hebben met huid, dus een blote baby met alleen een luier en jij met een ontbloot bovenlijf. Dat noemen ze kangeroeën of buidelen. Voor de warmte kun je er nog een dekentje overheen leggen.

Je zult merken dat je baby zich opkrult met z’n beentjes onder hem en weer zo gaat liggen als hij deed in de baarmoeder. Terwijl hij geniet van jouw warmte, je geurt ruikt en luistert naar je vertrouwde hartslag en stem. Dat is wat hij herkent uit de tijd in de baarmoeder terwijl er zoveel opeens anders is nu hij geboren is.

Dit was voor mij zo’n belangrijke stap, dat we dit direct na de keizersnede hebben gedaan, terwijl we nog op de OK waren en de artsen nog aan het hechten waren. Hoe sneller en hoe vaker je dit kan doen na de geboorte hoe meer je je baby een veilig gevoel geeft en helpt al deze nieuwe ervaringen te verwerken. Bij moeder en baby komt het hormoon oxytocine vrij wat weer helpt bij de hechting en ook de borstvoeding.

Het is zelfs zo dat het lichaam van de moeder afstemt op de warmte die de baby nodig heeft. Baby’s kunnen hun lichaamstemperatuur zelf nog niet regelen. Jouw lijf kan dat wel en kan door wat warmer of koeler worden direct reageren op wat jouw baby nodig heeft. Zo help je hem om op temperatuur te blijven. Helaas vaders, dit is iets wat alleen gebeurd in het lijf van de moeder. Maar lekker kangeroeën bij vaders kan ook heel goed. En dit is zeker het beste alternatief mocht de moeder dit direct na een bevalling nog niet kunnen doen.

2. OOGCONTACT

In dat eerste contact tussen moeder en baby maak je ook contact via een eerste blik. In die blik wisselen jullie al zoveel uit.

En ook in de periode erna is het belangrijk om echt contact te maken me je kindje door oogcontact te hebben. Bijvoorbeeld bij een voeding en het verschonen is dit makkelijk om elkaar eens goed aan te kijken.

Een pasgeboren baby kan nog niet op grote afstand zien. Maar wel van dichtbij de gezichten van z’n ouders bekijken.

3. STEM

Al in de baarmoeder gaat een baby de stem van moeder en vader herkennen. Het zijn de 2 stemmen die hij het meeste zal horen. Na een geboorte, waar opeens de hele wereld anders is, is het horen van die 2 stemmen iets vertrouwds. Een baby vindt het dan ook heerlijk om jouw stem te horen.

Help hem door te zorgen dat er niet te veel prikkels zijn, maar hij zich ook kan concentreren op jouw stem. Zet dus de tv en muziek uit en praat. Het maakt helemaal niet uit waarover je praat, je kunt dus ook rustig een tijdschrift erbij pakken en die voorlezen. Of vertel wat je aan het doen bent, hoe de dag eruit ziet of wat je van vandaag vond. Je baby vindt het heerlijk om naar je te luisteren!

4. RESPONSIEF ZIJN

Een van de meest cruciale dingen die je als ouders kunt doen voor een veilige hechting is inspelen op de behoeftes van je baby. Je baby communiceert al met je. Ook al kan hij nog niet praten, zijn lijf en zijn huilen bevatten al veel informatie.

Vroeger werd nog gedacht dat je een baby verwent als je op hem reageert. Maar dat is allang achterhaald. Juist door een baby te laten merken dat je hem hoort en ziet en met die informatie ook wat doet, schep je een veilige wereld voor je baby.

Een baby hecht zich aan de persoon die het meeste responsief reageert op wat hij nodig heeft. Doordat een baby gedurende langere tijd ervaart dat een ouder reageert op wat hij nodig heeft: aandacht, voeding, even ontladen van alles wat hij heeft meegemaakt terwijl hij vastgehouden wordt, bouwt het vertrouwen op. Doordat hij steeds weer merkt dat je er bent en dat je reageert, voelt hij zich veilig en hecht aan aan jou.

5. NABIJHEID

Van nature voelt een baby zich veilig wanneer hij gedragen wordt. Ook wel logisch, als je in de armen gedragen wordt dan ben je beschermd tegen roofdieren. Als je ergens ligt dan weet je niet zeker of je wel beschermd bent.

En voor een baby blijkt er toch echt een verschil te bestaan in een beetje wiegen op de arm terwijl je zit of het daadwerkelijk rondlopen. Dus daar gingen we weer, nog een rondje door de woonkamer.

Maar ja, ook al ben ik er heel handig in geworden mijn brood te smeren met 1 hand, ik wil toch ook wel een keer m’n handen vrij hebben. De oplossing zat hem voor mij in een draagzak en draagdoek. Ik heb verschillende uitgeprobeerd en deze kan ik je echt aanraden. Een fijne fijne en ergonomische draagzak die je vanaf de geboorte toch echt een aantal jaren kunt gebruiken.

6. KNUFFELBEEST

En dan komt dat moment dat je je beseft dat je weer aan het werk moet en een hele dag weg bent bij je baby. Hoe kun je dat voor hem dan zo makkelijk mogelijk maken?

Hechting gaat ook via geur en dat kun je gebruiken. Wij hebben een knuffel gekozen die onze dochter leuk vond. Die knuffel heeft een tijd bij ons in bed geslapen. Dus niet bij je baby maar bij de ouders in bed. Ook kun je als moeder die knuffel een aantal uren op je huid dragen zodat ook echt jouw geur aan de knuffel komt. Prop hem als je toch thuis rond loopt bijvoorbeeld bij je BH in. De geur van borstvoeding helpt enorm bij de hechting.

Wanneer je dan weg gaat bij je baby dan kan hij zich gaan hechten aan de knuffel. Dat is dan de next-best-thing als mama en papa niet in de buurt zijn.

Oh en koop dan ook gelijk een identieke reserve knuffel die je afwisselt. Dan heb je er 2 die ook beiden lekker ruiken en vertrouwd zijn.

Ik kan niet genoeg benadrukken dat het belangrijk is om geduld met jezelf te hebben. Soms kun je het even niet opbrengen om nog langer naar dat gehuil te luisteren en kies je ervoor om even uit de situatie te stappen. Diep adem te halen en het even later weer opnieuw te proberen. Moeder zijn is soms lastig en we doen allemaal ons best.

Weet dat er niks definitief beschadigd is als je jouw baby niet huid-op-huid contact hebt kunnen geven na de geboorte, of een van deze andere dingen. Het gaat erom wat je nu alsnog kan doen (ook al is je kind misschien wat ouder) om alsnog te zorgen voor veiligheid en ze zo een goede start voor een mentale en fysieke gezondheid mee te geven.

Ik weet ook dat mama’s ontzettend sterk zijn. En dat ook zij af en toe even hulp nodig hebben. Daar is niks mis mee. Want die handleiding, die zat er bij niemand bij. Je doet je best. Maar vraag hulp als je die even nodig hebt om weer verder te kunnen. It takes a village to rase a child!